Azerbaycan Petrol ve Gaz Tarihçesi
Toprak konteynerlerin içerisinde Abşeron’dan ihraç edilen petrolü, Büyük İskender’in (M.Ö. 356-323) askerleri, aydınlatma amacıyla kullandı. Büyük İskender ayrıca Girkan Denizi (Hazar Denizi) bölgesinde yaşayan insanların (Girkanlar, Medler ve diğerleri) gazla dolu gaz lambalarını kullandıklarını ifade etti.
Bilim, insanların petrol ve gaz gibi doğal kaynaklardan yaklaşık 8.000 yıl öncesinde haberdar olduklarını gösteriyor. Azerbaycan’ın Binagadi Bölgesi’ndeki ‘Asfalt Gölü’nde yapılan kazı çalışmaları, Kuvaterner Dönemi’nde eski insanların petrol kuyuları kazdıklarını kanıtlıyor.
Arap seyyah Ahmed El-Belazuri Ülkelerin Fetihleri (Invasion of Countries) adlı kitabında, Abşeron’daki siyasi ve ekonomik yaşamın antik dönemlerden itibaren petrolle bağlantılı olduğunu belirtiyor (Bu eser, P.K.Hitti and F.C.Murgotten tarafından “The Origins of the Islamic State” adıyla kısmen İngilizce dilinde yayımlandı. 1-2, N.Y.-L., 1916-1924).
El-Bîrûnî, eserlerinde Bakü’den şöyle bahseder: “Bakü, gazyağı diyarıdır.”
İpek Yolu üzerinden Çin’i ziyaret eden ünlü gezgin Marco Polo (1254 - 1324), Bakü şehri civarında petrol ticaretinin giderek arttığını ve şehir sakinlerinin topraktan sızan petrolü çıkardığını not etti.
İranlı tarihçi Amin Ahmet Razi’ye göre, Bakü civarında 500’den fazla gazyağı, petrol kuyuları ve çukurları mevcuttu.
Londra’da kurulan Moskow Company, petrol ticareti acentesini Rusya üzerinden Bakü’ye gönderdi.
Petrolcü Allahyar Mammadnur tarafından 35 metre derinliğinde bir kuyu kazılarak kullanıma açıldı.
Bakü’yü ziyaret eden seyyah Evliya Çelebi; yerel petrol yatakları, üretilen petrolün renk çeşitliliğinin yanı sıra petrolün İran, Orta Asya, Osmanlı İmparatorluğu ve Hindistan’a ihracatı ve elde edilen yıllık kârları hakkında bilgi verdi, ayrıca Bakü’de faaliyet gösteren petrol şirketlerini detaylı bir şekilde anlattı.
İran’daki Rusya Elçiliği’nde çalışan ve aynı zamanda doktor olan Ioann Lerkh Bakü’yü ziyaret ederek Abşeron’daki petrol yatakları hakkında detaylı bilgileri kayıt altına aldı ve burada petrolün yüzyıllardır üretildiğini ve gerek sanayide gerekse evlerde yakıt olarak yaygın bir şekilde kullanıldığı söyledi.